Các nhà khoa học nói rằng mưa đá không hình thành như bạn nghĩ

Nghiên cứu mới tìm hiểu về cách hình thành mưa đá, thúc đẩy dự báo thời tiết.

: Một nghiên cứu mới công bố ngày 2/4 cho thấy quá trình hình thành mưa đá đơn giản hơn nhiều so với kiến thức phổ thông trước đây. Các nhà khoa học phát hiện rằng hầu hết mưa đá không cần bị các luồng gió mạnh thổi lên – rồi rơi xuống – nhiều lần trong đám mây như ta từng nghĩ. Thay vào đó, phần lớn các viên mưa đá chỉ bị dòng khí mạnh (gọi là dòng lên) đẩy lên cao một lần duy nhất, vào vùng lạnh trong mây, nơi nước đóng băng quanh lõi ban đầu và làm viên đá lớn dần. Phát hiện này không chỉ thay đổi cách hiểu về mưa đá mà còn giúp nâng cao độ chính xác của các dự báo thời tiết cực đoan trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

Bài báo được viết bởi Margherita Bassi và công bố ngày 16 tháng 4 năm 2025, mang lại cái nhìn mới về cách mưa đá hình thành, thách thức các quan điểm đã được giữ vững lâu nay. Theo sự hiểu biết phổ biến, mưa đá hình thành khi những giọt nước lơ lửng bị đẩy lên độ cao đóng băng và tích tụ các lớp băng khi di chuyển lên xuống trong đám mây bão. Nghiên cứu mới cho thấy cách mưa đá phát triển có thể đơn giản hơn nhiều.

Nhóm nghiên cứu quốc tế, trong đó có các nhà khoa học từ Trung Quốc và Mỹ, đã sử dụng isotop ổn định để phân tích 27 viên đá mưa từ Trung Quốc. Kết quả công bố trong tạp chí Advances in Atmospheric Sciences cho thấy rằng hầu hết viên đá mưa hình thành qua các lộ trình đơn giản, mâu thuẫn với quan niệm rằng mưa đá thường sinh ra từ một quy trình tái diễn liên tục. Đây là một phát hiện đáng kể, có thể cải thiện dự báo hiện tượng thời tiết mạnh.

Trong số 27 viên đá mưa, 10 viên phát triển khi rơi xuống, 13 viên chỉ được gió nâng lên một lần và 3 viên chủ yếu di chuyển ngang. Chỉ một viên duy nhất cho thấy bằng chứng về việc liên tục tái tạo lên xuống trong đám mây. Nghiên cứu cũng ghi nhận rằng những viên đá mưa nhỏ từ cùng một cơn bão có xu hướng hình thành ở cùng độ cao, trong khi những viên lớn hơn có ít nhất một giai đoạn phát triển đi lên.

Nhiệt độ nơi sinh ra đá mưa thường nằm trong khoảng từ 14 đến -22 độ Fahu (tương đương -10 đến -30 độ Celsius), mặc dù có thể thấy chúng xuất hiện trong khoảng rộng hơn từ 16 đến -28 độ Fahu. Những phát hiện này đến từ một dự án cộng tác do Tổ chức Khí tượng Thế giới điều phối với sự đóng góp của các nhà khoa học công dân tại Trung Quốc. Qinghong Zhang, nhà nghiên cứu hàng đầu, khẳng định “nghiên cứu này thay đổi căn bản cách chúng ta hiểu về sự hình thành của mưa đá”.

Nghiên cứu tiếp tục hướng tới việc tìm hiểu thêm nhiều cơn mưa đá và tích hợp phân tích vật chất tiểu phân tìm thấy trong mưa đá. Những phát hiện này không chỉ giúp cải thiện dự báo mà còn là cảnh báo cho sự gia tăng nguy cơ mưa đá lớn hơn trong điều kiện khí hậu thay đổi. Qinghong Zhang đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chuyển từ những giả định sang bằng chứng hóa học thực tế để có một cái nhìn chính xác hơn.

Nguồn: Wikipedia, Advances in Atmospheric Sciences, World Meteorological Organization.