Liệu ngoại hành tinh K2-18b có tồn tại sự sống ngoài hành tinh hay không? Đây là lý do cuộc tranh luận vẫn tiếp diễn
Cuộc tranh luận về sự sống K2-18b vẫn tiếp tục do phát hiện DMS thiếu xác thực và nghi vấn hiệu quả làm dấu sinh học của nó.
Nhiều năm qua, cuộc tranh luận về sự sống ngoài Trái Đất tại K2-18b đã nổ ra mạnh mẽ. Năm 2023, một nhóm khoa học công bố rằng DMS, hay dimethyl sulfide – một dấu hiệu sinh học do vi khuẩn và tảo sản xuất, có thể tồn tại trong khí quyển của K2-18b. Tuy nhiên, lập luận này nhanh chóng gặp phải phản bác từ nhiều chuyên gia. Edward Schwieterman, chuyên gia astrobiology tại Đại học California, Riverside, tỏ ra hoài nghi bởi vì các tín hiệu mà đội nghiên cứu phát hiện không đủ mạnh để xác nhận chính xác sự hiện diện của DMS. Theo ông, các mô hình khoa học khác có thể tạo ra những kết quả tương tự khi phân tích dữ liệu khí quyển khiến cho việc xác định dấu hiệu sinh học càng thêm phức tạp.
Tranh cãi chưa dừng lại ở đó khi một nghiên cứu mới vào năm 2024 chỉ ra DMS có thể được sản sinh trên sao chổi mà không cần đến sự sống. Điều này càng củng cố lập luận rằng DMS không phải là một chỉ dấu đáng tin cậy cho sự sống ngoài hành tinh. Nora Hänni, nhà nghiên cứu hóa học tại Đại học Bern, khẳng định, "DMS từ sao chổi có thể chuyển lên hành tinh ngay khi sao chổi tiếp đất và phát tán vào khí quyển". Sự tồn tại của DMS có thể đến từ những yếu tố hóa học cơ bản, điều mà các nhà khoa học trước đây từng cho là chỉ có sự sống mới sản xuất được.
Mặc dù khảo sát từ nhóm nghiên cứu tại Cambridge University do Nikku Madhusudhan dẫn đầu cho thấy khí quyển của K2-18b có thể chứa đại dương dưới bề mặt hydro, nhưng điều này chỉ làm tăng khả năng tồn tại của hành tinh mà không khẳng định sự hiện diện của sinh vật sống. "Dữ liệu quang phổ từ kính viễn vọng không thể chứa đựng đủ chi tiết để dễ dàng xác định các phân tử sinh học," Madhusudhan lưu ý, và do đó cần sự hỗ trợ từ các thiết bị viễn vọng lớn khác. Khí quyển của K2-18b cho thấy sự tồn tại của các hợp chất như methane và carbon dioxide, nhưng thiếu vắng ammonia, điều này gợi ý về việc có thể một đại dương tồn tại dưới khí quyển dày đặc.
Điều này chỉ ra rằng không chỉ DMS mà toàn bộ quá trình phát hiện dấu hiệu sinh học trong không gian cũng đang đối mặt với nhiều thách thức. Ryan MacDonald, chuyên gia về vật lý thiên văn tại Đại học Michigan, cho biết kết quả phát hiện khí trên không gian phụ thuộc vào cách xử lý dữ liệu rất phức tạp và dễ sai lệch. "Những tín hiệu mà chúng tôi tìm thấy có thể biến mất hoàn toàn khi phân tích theo mô hình khác," MacDonald cho rằng điều này cần được nắm bắt toàn diện trước khi đưa ra kết luận về dấu hiệu sinh học.
Khi nhiều nhà nghiên cứu tiếp tục tìm kiếm và phân tích sâu hơn về K2-18b, tất cả vẫn đang dừng ở mức lý thuyết và suy đoán vì chưa có công nghệ nào có thể trực tiếp kiểm nghiệm trên bề mặt các ngoại hành tinh. Năm 2025 hứa hẹn sẽ có thêm nhiều dữ liệu, nhất là khi các dự án quan trắc đang triển khai trên phạm vi rộng lớn hơn để săn tìm dấu hiệu sự sống. "Chúng tôi đang thu thập thêm nhiều dữ liệu," Madhusudhan cho biết, "trong năm tới, sẽ có thêm nhiều bằng chứng mạnh mẽ xem DMS có tồn tại không và nó thực sự là dấu vết của sự sống hay không."
Nguồn: Space.com, NASA, Cambridge University, University of Bern, University of Michigan