Một hố đen lang thang có kích thước bất thường đang nuốt chửng các ngôi sao trong một thiên hà xa xôi

Vũ trụ bất ổn với lỗ đen siêu lớn lang thang, cách trung tâm thiên hà 2.600 năm ánh sáng phá hủy các ngôi sao trong sự kiện chưa từng có.

: Các nhà thiên văn học đã phát hiện một lỗ đen siêu lớn không đứng yên đang tiêu thụ một ngôi sao cách 600 triệu năm ánh sáng. Sự kiện này được phát hiện qua đài quan sát Palomar và được xác nhận bởi kính viễn vọng Hubble và Chandra, ghi nhận vị trí lỗ đen cách xa 2.600 năm ánh sáng từ trung tâm thiên hà. Được đặt tên AT2024tvd, sự kiện này là sự gián đoạn thủy triều đầu tiên phát hiện bởi khảo sát quang học, mở ra cách thức tìm kiếm lỗ đen khổng lồ không tại trung tâm thiên hà. Card AT2024tvd được chia sẻ từ UCLA – NASA giúp các nhà khoa học thấy rõ thảm họa bức xạ từ ngôi sao bị kéo căng, xé nát bởi sức mạnh vô hình của lỗ đen.

Nhóm các nhà khoa học đã nắm bắt được lỗ đen vô hình này khi nó tiêu thụ một ngôi sao 600 triệu năm ánh sáng khỏi trái đất, nhưng điều đáng kinh ngạc là khoảng cách của nó so với trung tâm thiên hà chủ là 2.600 năm ánh sáng, chỉ bằng một phần mười khoảng cách giữa mặt trời và Sagittarius A*, lỗ đen ở trung tâm của dải Ngân hà. Ngoài nhận diện từ đài thiên văn Palomar, các nhà khoa học từ Hubble và Chandra cũng dùng các phương tiện hiện đại để xác định chính xác sự kiện này. Isaac Schultz của Gizmodo đã nhận định rằng sự phát hiện này mở ra cơ hội mới để theo dõi lỗ đen chưa được biết đến từ trước do sự giàn trải hoàn toàn của các ngôi sao bị kéo căng ra quanh nó, được gọi là 'spaghettification'.

Six-Panels-with-numbers-Artist-Concept-watermarked-1024x685.webp

Sáu hình (theo chiều kim đồng hồ) cho thấy một hố đen nuốt chửng một ngôi sao, tạo thành một đĩa sáng và phát ra ánh sáng, với một thiên hà ở phía sau. Minh họa: NASA, ESA, STScI, Ralf Crawford (STScI)

Các sự kiện gián đoạn thủy triều TDE như AT2024tvd là những vụ nổ sáng khổng lồ, có thể cạnh tranh với một vụ nổ siêu tân tinh về độ sáng, khiến chúng rất có giá trị để xác định các lỗ đen không nhìn thấy được. Ryan Chornock từ Đại học California nhấn mạnh rằng các sự kiện này giúp họ phát hiện các lỗ đen khổng lồ không nằm ở trung tâm thiên hà. Yuhan Yao, nghiên cứu viên và tác giả chính của nghiên cứu này, qua một đợt công bố đã đưa ra ý kiến rằng có khả năng là từ một vụ hợp nhật của hai hệ lỗ đen khác nhau hoặc lỗ đen này đã bị 'thoạt động' bởi tương tác ba thân sau khi bị đẩy khỏi trung tâm của thiên hà chủ.

Công trình này có nhiều phương tiện hiện đại hỗ trợ, kết hợp giữa kính viễn cơ Palomar's Zwicky và các kính viễn vọng nổi tiếng khác như Hubble và Chandra. Các phương tiện đó đã kịp thời xử lý dữ liệu và tạo báo cáo làm rõ thêm bản chất của việc tiêu thụ diễn ra. Nó cũng bao gồm chi tiết tại sao lỗ đen này không ở trung tâm và cách các tài sản thiên văn lớn đưa ra ý kiến về nguồn gốc của nó.

Các giải pháp đang được đưa ra không chỉ có tầm quan trọng về khoa học mà còn về khả năng phát hiện lỗ đen lang thang mà trước đây không thể nhận diện do phương tiện quan sát thiếu đồng bộ. Kính viễn vọng nổi tiếng như Vera Rubin và Roman sắp ra mắt được dự kiến sẽ lật một chương mới cho phát hiện thiên hà và các hệ thống ngoài trung tâm khác.

Một câu hỏi lớn mở ra về việc liệu lỗ đen này thực sự bị đẩy hay bị hút vào bên trong thiên hà chủ. Các nguồn như Gizmodo và nghiên cứu từ đại học UC Berkeley đang dẫn đầu bằng những phát hiện mới nhất về vật lý thiên văn, giúp công chúng hiểu rõ hơn về các hiện tượng xảy ra ngoài rìa vũ trụ của chúng ta.

Nguồn: Gizmodo, NASA, arXiv