Nghiên cứu quan trọng so sánh xác suất tử vong do thiên thạch với các mối đe dọa khác
Nghiên cứu mới so sánh xác suất tử vong do thiên thạch với các mối đe dọa khác ít phổ biến hơn, quán trắc tỷ lệ tử vong vì thiên thạch lớn hơn bệnh dại.
Một nghiên cứu mới được công bố trên arXiv bởi Nugent và cộng sự (ngày 4/8/2025) với tiêu đề “Placing the Near-Earth Object Impact Probability in Context” đã sử dụng mô hình NEOMOD2 và dữ liệu từ JPL để ước tính tần suất va chạm của các tiểu hành tinh cận Trái Đất (NEO) có đường kính trên 140 mét. Kết quả cho thấy khả năng một người bị thiệt mạng do một tiểu hành tinh như vậy trong suốt cuộc đời cao hơn so với bị sét đánh, nhưng vẫn cực kỳ nhỏ. Mối lo ngại chính nằm ở chỗ chỉ một vụ va chạm cũng có thể gây thương vong hàng loạt, khiến mức độ sát thương của mỗi sự kiện vượt xa các mối nguy như bệnh dại.
Nghiên cứu nhấn mạnh rằng dù xác suất xảy ra va chạm chết người với tiểu hành tinh là rất hiếm, hậu quả tiềm tàng của nó vẫn nâng mức độ rủi ro so sánh. Sự kết hợp giữa tần suất thấp và khả năng gây thảm họa toàn cầu đã đặt nó vào một nhóm mối đe dọa đặc biệt, nơi quy mô hậu quả đủ để đáng quan tâm dù xác suất rất nhỏ.
Các ước tính rủi ro trong lịch sử giúp cung cấp thêm góc nhìn. Một bài báo trên Nature năm 1994 ước tính khả năng tử vong do va chạm với tiểu hành tinh vào khoảng 1/200.000, và một bài trên Wired năm 2013 cũng khẳng định xác suất này cao hơn bị sét đánh nhưng thấp hơn rất nhiều so với các nguyên nhân tử vong do tai nạn hay thiên tai thông thường. Tuy vậy, mức độ tàn phá từ một vụ va chạm tiểu hành tinh lớn có thể vượt xa bất kỳ mối đe dọa mang tính địa phương nào.
So với các rủi ro khác, va chạm tiểu hành tinh vẫn nằm ở vị trí thấp trong danh sách mối nguy đối với từng cá nhân. Các hiểm họa thường nhật như tai nạn giao thông, bệnh tật hoặc hiện tượng thời tiết cực đoan có xác suất cao hơn nhiều. Tuy nhiên, hậu quả của chúng thường bị giới hạn về phạm vi, khác với khả năng gây thảm họa toàn cầu của một vụ va chạm lớn.
Nghiên cứu này giúp đặt rủi ro từ tiểu hành tinh vào bối cảnh so sánh với các mối nguy đáng sợ khác, cân bằng giữa xác suất thống kê và quy mô hậu quả. Nó cũng nhấn mạnh giá trị của các chương trình phát hiện và ứng phó nhằm xác định và theo dõi những NEO nguy hiểm trước khi chúng trở thành mối đe dọa cận kề.
Nguồn: Gizmodo, arXiv (Nugent và cộng sự), Wired, Nature